ეკონომიკის ტენდენციები, რომელთაც განსაზღვრეს 2023 წელი
გასული წელი ძალიან მაღალი ინფლაციით დაიწყო. მოწინავე ქვეყნების ცენტრალურმა ბანკებმა მკაცრი ზომები მიიღეს მის შესამცირებლად. იმ მომენტში უცნობი იყო მოხერხდებოდა თუ არა ინფლაციის შენელება გლობალური რეცესიის გარეშე. წლის შედეგები იმედის მომცემია, დამანგრეველი რეცესიის მაგივრად მივიღეთ „რბილი შენელება“ (ეკონომისტების ტერმინოლოგიით – soft landing). თუმცა რეცესიის რისკი საბოლოოდ დაძლეული არ არის და ამ ტენდენციას 2024 წელსაც ძალიან ყურადღებით უნდა დავაკვირდეთ.
გასული წლის ძირითადი შედეგები შემდეგია:
გლობალური შენელება. მთლიანობაში, გლობალური ეკონომიკური ზრდა შენელდა 3.0%-მდე (2022 წლის 3.5%-დან). ეს გამოწვეულია ისეთი ფაქტორებით, როგორიცაა მიმდინარე გეოპოლიტიკური დაძაბულობა, გამკაცრებული მონეტარული პოლიტიკა და პანდემიის გრძელვადიანი შედეგები.
ინფლაციის ეტაპობრივი კლება. ინფლაციამ პიკს 2023 წლის დასაწყისში მიაღწია და შემდეგ თანდათან შემცირდა. შემცირება მოხდა ენერგიისა და სურსათის ფასების კლების და ცენტრალური ბანკების პოლიტიკის გამკაცრების გამო. თუმცა, ინფლაციური ზეწოლა ნარჩუნდება.
რეგიონული განსხვავებები. მიუხედავად იმისა, რომ ზრდა შენელდა თითქმის ყველა რეგიონში, შენელება ნაკლები იყო განვითარებადი ეკონომიკებისთვის.
აშშ-ს ეკონომიკის მდგრადობა. აშშ-ს ეკონომიკამ მოლოდინს გადააჭარბა. ზრდა ჯანსაღი 2.6% იყო, რაც გამოწვეულია ძლიერი სამომხმარებლო ხარჯებითა და მნიშვნელოვანი ინვესტიციებით წარმოებაში და ინფრასტრუქტურაში.
გეოპოლიტიკური დაძაბულობა. უკრაინაში მიმდინარე ომმა და გაძლიერებულმა გლობალურმა დაძაბულობამ მსოფლიო ეკონომიკას გაურკვევლობა შემატა. ამან შეაფერხა ენერგეტიკული ბაზრები და სავაჭრო ნაკადები.
ალტერნატიული ვალუტების პრობლემები. ფინანსური არასტაბილურობის და გამკაცრებული რეგულირების ფონზე გაიზარდა ინტერესი კრიპტოვალუტასა და სხვა ალტერნატიულ ვალუტებს მიმართ. თუმცა რამდენიმე გახმაურებული სკანდალის შემდეგ ეს ინტერესი შენელდა.
საბოლოო ჯამში, მიუხედავად იმისა, რომ „რბილი შენელება“ იმედის მომცემია, მნიშვნელოვანია, ყურადღება მივაქციოთ გეოპოლიტიკურ დაძაბულობას, რეგიონულ უთანასწორობასა და ალტერნატიული ვალუტების დინამიკას. ეს ფაქტორები გავლენას ახდენენ ეკონომიკური, სოციალური და პოლიტიკური გარემოს ჩამოყალიბებაზე, რაც აისახება გადაწყვეტილებებზე, რომლებსაც პოლიტიკოსები, ბიზნესები და ინდივიდები იღებენ.